Yazı Detayı
|
|||
 |
YAYLALAR ve YAYLACIK | ||
| Osman LERMİOĞLU | |||
| osmanlermi@hotmail.com | |||
| YAYLALAR VE YAYLACILIK Yaylalar yazın çıkılan, yüksek ve serin konaklama yerleridir. İrtifa olarak yüksekte olan yaylalar, yerleşim yerlerinin dışında, hayvan otlatmak, tarım yapmak veya dinlenmek için kullanılan alanlardır. Yaylalara yılın belirli zamanlarında çıkılarak; belirli sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi olayı Doğu Karadeniz’de yüzyıllardır geleneksel olarak sürdürülmektedir. Bu geleneksel yapı, yaylacılığın, yayla ekonomisinin, yayla kültürünün ve yayla turizminin özünü oluşturur. Sosyal ve ekonomik şartlara bağlı olarak yaylacılık geleneğinde de birtakım yapısal ve işlevsel değişiklikler gözlemlenmektedir. Yaylaların yasal statüleri nedeniyle vatandaşlar ile devlet karşı karşıya gelmektedir. Yaylalar günümüzde ağırlıklı olarak hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı bir alandır. Yaylalar; yazın belli bir süre içinde hayvan otlatmak hatta dinlenmek için çıkılan; köyün hayat sahası dışında kalan, çok defa köyün müşterek mülkü olan, köyden ayrı, sosyo-ekonomik bağlarla köye bağlı, köyün esas geçim sahasına ekli ikinci bir bölümü olarak nitelendirilebilir. Yaylacılık ve yayla hayatı eski Türk kültüründeki göçebe hayatın (yani tarım ve hayvancılığın birlikte icrasının) bir uzantısıdır. Bu geleneksel yapı; yaylacılığın, yayla ekonomisinin, yayla kültürünün ve yayla turizminin temelini oluşturmaktadır. Yaylacılık geleneği Doğu Karadeniz insanının bugün de vazgeçilmez bir tutkusu ve değeri olarak yaşatılmaya devam etmektedir. Yaylada karların eridiği, kışlakta (yani köylerde) havaların iyice ısınmaya başladığı dönem (ki bu mevsim genellikle Mayısın son haftasıyla Haziranın ilk haftasına rastlar) Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaylaya çıkış mevsimidir. Yüksek yaylalara çıkış, yakın yaylalara göre daha geç başlamaktadır. Önce yayla ile köy arasında olan ve mezere yahut mezra denilen yerleşim yerlerine göçülmekte, burada iki-üç hafta kaldıktan sonra esas yaylaya göç edilmektedir. Akçaabat özelinde değerlendirdiğimizde köylerde sığır yetiştiriciliği azaldı. Küçükbaş hayvancılık ise yok denecek duruma geldi. Yaylalara çıkış; bu sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı yapılıyordu. Şimdi yaylalarda gezmek, sıcak havadan uzaklaşıp serin bir iklimde yazı geçirmek düşüncesi bunun yerini aldı. Bu istekle yaylaya çıkan insanların sayısı gittikçe artmaktadır. Artan bu talep karşısında yaylada bir parça yer elde eden kendine göre ev yapmaktadır. Coğrafyanın engebeli ve kısıtlı imkânlarından dolayı talep arzı karşılayamıyor. Alan ve arazi darlığı, nüfusun artması, yaylaların rağbet görmesi sonucu halk ve Devlet kaçak yapılaşma sorunu ile karşı karşıya geliyor. Mera alanlarının korunması, yaylada konaklama imkânlarının artırılması için Devletin yeni çözüm ve öneriler sunması özellikle Doğu Karadeniz yaylalarına farklı bir statüde çözüm bulması şarttır. Aksi durumda kaçak yapılaşmanın önüne belli süre geçebilirsiniz! Siyasi aktörler ve onların oy kaygısı olduğu sürece mutlak surette vatandaşlar bir açıktan yararlanarak bununda üstesinden gelebilmektir. Yaylada evim olsun anlayışının temelinde eski göç olgusu yer almaktadır. Bu anlayış göçebeliğin, konar göçerliğin insanlarımız üzerinde etkisinin hâlâ devam ettiğini göstermektedir. Sabah erkenden kalkıp alışverişini yapan tekrar yaylaya dönen insanımızın hayata bakışını, yaylaya ve konar göçerliğe olan derin özlemini bu eylemde açıkça görebiliriz. Yayla hayatı bölge insanının yaşam tarzı olmuş. Ancak bunun sonucu olarak Karadeniz bölgesi yaylaları mera özelliğini kaybetmiştir. Hayvancılığın azalması, insanların bu sektörden başka sektörlere yönelimi sonucu mera alanlarının kullanım şekli değişen koşullarla birlikte değişti. Bunu yadsımanın bir mantığı yok. Değişen sosyo-ekonomik şartlar ve çevre, mevcut yapıların yeni şekillerde kullanılmasıyla kendi doğal döngüsünü oluşturdu. Devletin bu süreçte vatandaşın bir adım önünde olması ve rehberlik görevini üstlenmesi gerekmektedir. Aksi durumda Devlet ve halk karşı karşıya gelmektedir. Bunun asıl nedeni Devletin bürokratik reflekslerinin azalmasına rağmen hâlâ yavaş ve adım atmakta hantal olmasıdır. Kullanım dışı kalan meralara ev yapılmasının çoğalması tamamen yeni şartların gereğidir. Devlet bunu zamanında öngörebilseydi yaylanın doğasına uygun mimariyi, evlerin nereye yapılması gerektiğini ve mera alanlarının bozulmadan korunmasını sağlasaydı yaylalarda böyle sorunlar yaşanmazdı. Çünkü alan dar ve nüfus gittikçe artmaktadır. Ancak İsviçre Alpleri örneğinde olduğu gibi bizim yaylalarımızı aynı şartlarla değerlendirmek hem mimari açıdan hem de işlevsellik açısından doğru olmaz. Her yörenin mimarisi, gelenek ve görenekleri farklıdır. Bunlar şekil ve işlev açısından değişse de aslından uzak gibi görünse de şu gerçek asla değişmez. Biz, göçebe bir toplumuz. Karadeniz insanının dikey yerleşim yapması, dağları yüce kabul ettiği kadar, yerleşim imkânlarının kısıtlı olmasından da kaynaklanmaktadır. İç Anadolu yaylaları veya göçebeleri gibi yatay bir konar göçerlik bu coğrafyada, arazi darlığından kaynaklı imkân olmadığına göre ruhuna işlemiş olan bu yaşam tarzını, yasaklar ile engel olmak nereye kadar devam edebilir. Sözün özü her yörenin kendi ekosistemi kendi sosyo-ekonomik şartları yeni gelişmelere bağlı olarak değişiklik arz edebilmektedir. Devlet her yörenin değişen ve gelişen sosyo-ekonomik şartlarını doğru okumalı ve bölge insanlarını doğru yönlendirmelidir. Selam ve Selametle Osman LERMİOĞLU Not: Bekir Şişman yazısından istifade ettim... | |||
| Etiketler: YAYLALAR, ve, YAYLACIK, , | |||
Yorumlar
|
Diğer Yazılar
Tarihî Orta mahalle de yol faciası
Yapmak ya da yapmamak
Sosyal Medya Şeyhleri
Hıdırnebi yaylasına çıkan yolları, Karga Yedi dinlenmede, anca çıkar!
İslam'dan uzak Müslümanın yetim kaldığı! Şehirlerimiz?
ROMA HUKUKU yerine İSLAM HUKUKU'na ihtiyacımız var.
Akçaabat kronik sorunlarına çözüm arıyor?
SESSİZ İSTİLA?
Bizans Diplomasisi ve Çaka Bey'in Şehadeti
PKK ve Kürt sorunu?
Trabzon Zor şehir!!!
Kürdistan Neresi?
KÜRT DEDİĞİN NEDİR Kİ?
Ağ ve benlik
İSÂR Kardeşliği?
Parlamenter sistem mi? Başkanlık sistemi mi?
"Artık İSLÂM Güneşi tamamen söndü mü?"
Cumhur ittifakının "Tevhid ile imtihanı?
Sera Gölünün olmayanların?
Akçaabat'ın lobisi can çekişiyor.
Hilafet; İslam siyasi birliğinin temsil makamıdır. Nerede?
BAŞKAN ERDOĞAN ve İSLAM DAVASI?
Otobüs dönüşümünü UKOME uzatmadi?
Minibüs dönüşümü zor gibi!
Yap, yık, Akçaabat!
DAHA KONFORLU MİNİBÜSLERLE ÇABUK ULAŞIM…
UKOME Kararları ve Belediye otobüslerinde konfor var mı ?
Akçaabat minibüs Dönüşümüne kadar ki süreç!!!!
TÜRKİYE'DE SİYASİ PARTİLERİN DEĞİŞMEYEN VAATLERİ?
Bu ülke neden kalkınamaz?
AKÇAABAT BELEDİYESİ MECLİS OTURMA DÜZENİ?
TRABZON'UN DEMİR VE GÜNEY ÇEVRE YOLU YAPILABİLİR Mİ?
ST. MİCHEAL KİLİSESİNİN AVLUSUNA HELİKOPTERMİ İNECEK?
Amerika’nın İdeallerine karşıyım!
Akçaabat ve Çevre Yolu Bilmecesi!
Yeniden Refah Partisi ''Önce Ahlak ve Maneviyat''
AKÇAABAT'IN TURİZM MEVZUSUNDA SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM MESELESİ
NAMAĞLUP TEK BAŞKAN;
şer'iat'a giden yol. Şer'iat ile yönetilmek?
DÜŞMAN AMERİKA ve ?
SÜNNETSİZ EĞİTİM;
OLMUŞU OLMAMIŞ GİBİ OLMAMIŞI DA OLMUŞ GİBİ
AKÇABAAT VESORUNLARIMIZ
Türkiye Nasıl Yükselemiyor?
Ak parti, yeni devrimler ve seçim 2019a doğru;
Hz. İsa Ve Babaları:
Kanlı Senaryo;
JENOSİTÇİ HRISTİYANLAR;
Yeni şark meselesi
ORTADOĞUNUN KADERİ! KARTOPU HAREKATİ
Evet, mi Hayır mı? Sende, doğru yolu arıyorsun, bende!
Karşı Saflar “Hak ve batıl”
Gelecekteki Darbeleri Önlemek için;
Bir Yahudiyi dinin dışın da, nasıl tanımlamalıyız?
Ulusal Gazeteler
Yazarlar 
30-04-2025
En Çok Okunanlar
BAŞKAN ŞENTÜRK BASIN AÇIKLAMASI YAPTIEn Son Eklenenler
Öne Çıkanlar
Alıntı Yazarlar
Trabzon
Güncelleme: 03.05.2025
Bugün
11 - 14
Pazar
11 - 14
Pazartesi
12 - 16
Anketler
Yeni haber sitemizi nasıl buldunuz ?
Sayfalar
Trabzon
Güncelleme: 02.05.2025
İmsak
03:34
Sabah
05:12
Öğle
12:23
İkindi
16:14
Akşam
19:24
Yatsı
20:56
Facebook
Süper Lig
1
Galatasaray
80
78
1
5
25
31
2
Fenerbahçe
75
80
2
6
23
31
3
Samsunspor
54
47
10
6
16
32
4
Beşiktaş
52
48
7
10
14
31
5
Eyüpspor
50
49
10
8
14
32
6
Başakşehir
48
50
11
6
14
31
7
Trabzonspor
45
52
10
9
12
31
8
Konyaspor
44
41
13
8
12
33
9
Göztepe
43
51
10
10
11
31
10
Kasımpaşa
42
53
9
12
10
31
11
Gaziantep FK
42
41
13
6
12
31
12
Antalyaspor
41
34
13
8
11
32
13
Kayserispor
40
39
11
10
10
31
14
Rizespor
37
36
16
4
11
31
15
Sivasspor
34
43
16
7
9
32
16
Alanyaspor
34
36
15
7
9
31
17
Bodrum FK
34
24
16
7
9
32
18
Hatayspor
19
33
20
7
4
31
19
A.Demirspor
-2
27
25
4
2
31
Arşiv Arama
Modül 1
Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.
Anasayfa